داروهای گیاهی Herbal medicines داروهایی هستند که دارای مواد موثره ای هستند که از قسمت های گیاهی مانند برگ، ریشه یا گل ساخته شده اند. اما “گیاهی” بودن لزوماً به این معنی نیست که آنها کلا برای سلامتی بی خطر هستند گرچه نمی‌توان این موضوع را انکار کرد که ترکیبات گیاهی بسیاری وجود دارند که کاربردهای زیادی برای ما دارند، اما این را هم در نظر داشته باشید که همین گیاهان اگر در جا و مقدار نامناسب استفاده شوند، می‌توانند مشکل ساز شوند که در ادامه به ذکر یک مورد می پردازیم:
برخی گیاهانی که به عنوان گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرند می‌توانند منبع خطرناکی از سموم باشند و به اعضای بدن آسیب برسانند. بیشتر داروها پس از مصرف باید در کبد تجزیه و متابولیت‌های حاصل از آن به سرعت دفع شوند. این متابولیت‌ها برای بدن ضرر دارند و باعث آسیب به کبد و از کارافتادن کلیه‌ها می‌شوند و به تبع آن در کارکرد اعضای دیگر بدن نیز اختلال ایجاد می‌کنند.
به عنوان مثال چای سبز از جمله گیاه دارویی است که مصرف بیش از دُز تعیین شده آن باعث مسمویت کبدی یا آسیب به کبد می‌شود.
با ذکر این مقدمه به سراغ راهکارهایی برای مقابله با عوارض جانبی گیاهان دارویی می پردازیم.
نکاتی که پیش از استفاده از گیاهان دارویی باید بدانید
اگر داروی گیاهی مصرف می کنید یا قصد مصرف آن را دارید، به موارد زیر توجه داشته باشید:
در صورت مصرف داروهای دیگر ممکن است این داروها مشکلاتی ایجاد کنند. گاهی داروهای گیاهی ممکن است منجر به کاهش یا افزایش اثرات دارو، از جمله عوارض جانبی بالقوه شوند.
ممکن است پس از مصرف یک داروی گیاهی واکنش بد یا عوارض جانبی را تجربه کنید. همه داروهای گیاهی تحت نظارت سازمان بهداشت نیستند.
شواهد دال بر اثربخشی داروهای گیاهی به طور کلی بسیار محدود است. اگرچه برخی از مردم آنها را مفید می دانند، اما در بسیاری از موارد استفاده از آنها بر اساس استفاده سنتی است تا تحقیقات علمی.
چه کسانی باید از مصرف داروهای گیاهی اجتناب کنند؟
مصرف داروی گیاهی ممکن است برای موارد زیر مناسب نباشد:
- افرادی که داروهای دیگر مصرف می کنند
- افراد مبتلا به بیماری های جدی مانند بیماری های کبدی یا کلیوی
- افرادی که قرار است تحت جراحی قرار بگیرد
- زنان باردار یا شیرده
- سالمندان
- کودکان – مانند سایر داروها، داروهای گیاهی نیز باید دور از دید و دسترس کودکان نگهداری شوند
اگر در یکی از این گروه های فوق قرار می گیرید، قبل از استفاده از یک داروی گیاهی با پزشک یا داروساز صحبت کنید.
داروهای گیاهی و جراحی
لازم است که در صورت مصرف داروهای گیاهی قبل از انجام عمل جراحی به پزشک خود اطلاع دهید.
این امر به این دلیل است که:
برخی از داروهای گیاهی ممکن است با بیهوشی و سایر داروهای مورد استفاده قبل، حین یا بعد از عمل تداخل داشته باشند
برخی از داروهای گیاهی ممکن است با لخته شدن خون و فشار خون تداخل داشته باشند که ممکن است خطر خونریزی در حین یا بعد از جراحی را افزایش دهد.
بنابراین ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که مصرف داروهای گیاهی را در هفته های منتهی به عمل متوقف کنید.
هنگام خرید داروی گیاهی به چه نکاتی توجه کنیم؟
اگر می خواهید یک داروی گیاهی را امتحان کنید، به علامت ثبت و مجوزات روی بسته بندی محصول توجه کنید
این بدان معناست که دارو با استانداردهای کیفیت مربوط به ایمنی و ساخت مطابقت دارد و اطلاعاتی در مورد نحوه و زمان استفاده از آن ارائه می دهد.
چگونه می توان تداخل دارو – گیاه را مدیریت کرد؟
به خاطر داشته باشید که بهترین راه پیشگیری است برای این کار شما باید هر گونه تداخل بین داروهای خود و مکمل های گیاهی بشناسید و یا در مورد آنها اطلاعات کسب کنید و بهترین کار در این مورد مشورت با پزشک و به خصوص داروساز است. در موقعی که دارویی برای شما تجویز می شود پزشک و یا داروساز خود را از مصرف هرگونه از این مکمل ها و حتی ویتامین ها مطلع سازید.
به این مثال توجه کنید:
گیاه کوهوش سیاه Black cohosh با نام علمی Actaea racemosa
این گیاه بطور گسترده ای در درمان علائم یائسگی مانند گرگرفتگی ، قاعدگی دردناک، اسپاسم مجاری ادرار و واژینیت استفاده می شود. نکته مهم در مورد این گیاه این است که این گیاه ممکن است باعث آسیب کبدی شده و یا آسیبهای کبدی سایر داروها با آسیب کبدی را افزایش دهند مانند استامینوفن، آتورواستاتین و الکل،… .
کوآنزیم کیو ۱۰ (Coenzyme Q10) که به یوبی کینون ubiquinone هم مشهور است امروزه به طور گسترده ای استفاده می شود. این کوآنزیم به طور طبیعی در قلب، کبد، پانکراس و کلیه وجود دارد که با بالارفتن سن و مصرف سیگار میزان آن کم می شود.
کوآنزیم کیو10 برای بازسازی بافت آسیب دیده قلب بعد از سکته ها، کمک کننده در درمان سرطان سینه، دیستروفی عضلانی و بیماریهای لثه و… کاربرد دارد. اما استفاده همزمان آن با ضد انعقادهایی مانند وارفارین باعث کاهش اثر آنها شده و احتمال لخته شدن افزایش می یابد. در استفاده همزمان این دو دارو باید مانیتورینگ مرتب انجام شود.
راهکارهای مقابله با عوارض جانبی گیاهان دارویی
در این مقاله به بررسی راهکارهایی برای مقابله با عوارض جانبی گیاهان دارویی پرداختیم. درصورتی که سؤالات بیشتری داشتید، می توانید با شماره 09146906793َ تماس گرفته و یا با تکمیل فرم زیر سؤال خود را برای ما ارسال کنید.
No comment yet, add your voice below!