کم خونی امروزه یکی از شایع ترین بیماری های دنیا محسوب می شود که انواع مختلفی از آن وجود دارد و تا حدودی درمان آنها نیز با هم فرق دارد.

تعریف کم خونی در طب سنتی با طب نوین تفاوت دارد. در واقع کم خونی به وضعیتی اطلاق می شود که هموگلوبین(گلبول قرمز) خون کم شود که با مراجعه به پزشک و با آزمایش خون قابل تشخیص است. در طب سنتی علاوه بر تعداد گلبول های قرمز بر کیفیت این گلبول ها هم توجه خاصی می شود.

همانطور که می دانیم وظیفه هموگلوبین خون جا به جایی اکسیژن از ریه ها به بافت های تمام اندام های بدن است پس اگر اکسیژن رسانی به بافت ها با مشکل مواجه شود یعنی اینکه ما کم خونی داریم.

 

از کجا بفهمیم که کم خونی داریم؟

کم خونی های ضعیف ابتدا علائم خاصی را از خود نشان نمی دهند اما آرام آرام نشانه های خود را بروز می دهد. مهم ترین و اولین نشانه بیماری کم خونی خستگی است. افرادی که به این بیماری دچار هستند گلبول های قرمز خون آنها پایین است و در نتیجه در انجام فعالیت های روزانه زود خسته می شوند. کم خونی به آرامی شروع می شود به طوری که ممکن است فرد متوجه بیماری نشود.

 اشاره به چند مورد از نشانه ها و عوارض کم خونی

• کم حوصلگی ، افسردگی و سایر اختلالات اخلاقی
• سردردهای مکرر
• تپش قلب
• سرد شدن پاها و دست ها
• سیاهی دور چشم ها
• سرگیجه های موقع برخواستن از زمین
• کاهش(و گاهی افزایش) خونریزی در دوران قائدگی
• یبوست

 

 عواملی که موجب کم خونی می شوند:

امروزه سبک زندگی افراد تاثیر زیادی در کم خونی دارند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

رژیم های ناسالم و غیر اصولی: افرادی که می خواهند بطور ناگهانی چاق یا لاغر شوند.

چایی و قهوه: نوشیدن چایی و قهوه بلافاصله بعد از غذا می تواند سبب بروز این بیماری شود.

کیفیت پایین غذاها: این مورد شامل افرادی می شود که وضعیت مالی خوبی دارند و در شهرهای بزرگ زندگی می کنند و بیشتر از غذاهای بیرونی مانند فست فود استفاده می کنند.

افراد مسن و پیر: افرادی که سن زیادی دارند و کودکان بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

جذب نشدن آهن: بیماری هایی مانند اسهال ، پولیپ روده و مصرف داروهای ضد اسید در جذب آهن در بدن اختلال ایجاد می کنند.

عادت ماهیانه: مشکلات مربوط به عادت ماهیانه در بانوان ، فاصله کم بین دو قائدگی و خونریزی های زیاد در طول قائدگی می تواند باعث این بیماری شوند.

 

 

علت کم خونی از منظر طب سنتی

گفتیم که در طب سنتی در مورد علت های کم خونی علاوه کمیت گلبول های قرمز ، کیفیت آنها نیز مورد توجه است.

ما در طب سنتی با چهار نوع خلط مواجه هستیم که عبارتند: دم ، صفرا ، بلغم و سودا که در حالت عادی وجود هر چهار خاط به طور متعادل برای ایمنی در بدن لازم است. زمانی کم خونی به وجود می آید که خلط دم که پیش سازش خلط بلغم است این قابیلت را نداشته باشد که به دم تبدیل شود. خلط دم ماهیت “گرم” دارد در حالی که بلغم “تر و سرد” است و فرد زمانی به کم خونی مبتلا می شود که سردی بر گرمی غالب شود و بدن توانایی تبدیل سردی به گرمی را نداشته باشد.

اگر بخواهیم کم خونی را به زبان ساده از منظر طب سنتی بیان کنیم می توان گفت: کم خونی عبارت است از کاهش تولید یا افزایش تحلیل خلط دم صالح در بدن. اگر کسی با اصول طب سنتی آشنایی داشته باشد به راحتی می تواند با توجه به همین تعریف ساده ، علائم و راه های درمان کم خونی را بیان کند. البته اگر بخواهیم به طور دقیق تر به موضوع نگاه کنیم ، کاهش تولید یا افزایش تحلیل هریک از آن چهار نوع خلط می تواند به انواعی از اختلالات خونی منجر بشود.

کیفیت و تعداد گلبول‌های قرمز، هماتوکریت و هموگلوبین از جمله نکات مشخص کننده میزان کم‌خونی در طب سنتی است.

در مواقعی فردی که به طب سنتی مراجعه می کند از علائمی مانند جوش های صورت ، اختلالات در خواب و زرد بودن رنگ پوست صحبت می کنند در حالی که تعداد گلبول های قرمز خون او در حد معمولی است ؛ در این حالت کیفیت خون وی خوب و مطلوب نیست.

سعی می شود برای درمان کردن این نوع اختلالات در کنار تجویز آهن ، مرکزهای تولید خون نیز گرم شوند.

 

طب سنتی برای درمان کم خونی چه راه هایی را پیشنهاد می دهد؟

 

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم ، برای درمان کم خونی باید خلط دم تولید شود و این امر با خوردن خوراکی های گرم و ترک خوراکی های سرد میسر می شود.

 

خوردن لبو در زمستان

اگر کم خونی دارید و به دنبال درمان سریع آن هستید می توانید در زمستان با خوردن لبو این کار را انجام دهید.

 

میل کردن انواع مواد غذایی خون ساز

خوردن گوشت گوسفند و بره جوان ، زرده تخم مرغ عسلی ، فالوده سیب ، عسل آب بنوشید، شله زرد به عنوان وعده صبحانه ، مصرف روزانه حلوا بادام

 

مصرف گیاهان و میوه های خون ساز

خوردن گیاهان و میوه هایی که خاصیت خون سازی دارند مانند کاهو ، اسفناج ، جعفری ، شبدر ، لبو ، عناب، هویچ، سیب، انار، شاتوت و …. .

پیشنهادات بهنود طب برای درمان کم خونی چیست؟

 

استفاده از شربت خون ساز:

ترکیبات شامل کشته جات، شیره انگور و شیره توت و…

نحوه مصرف: صبح ناشتا یا قبل از خواب با معده خالی به همراه آب پرتقال یا ویتامین ث جوشان میل شود.

 

استفاده از خمیره خون ساز جواهر:

ترکیبات شامل کشته جات، شیره انگور و شیره توت و…

نحوه مصرف: صبح ناشتا یا قبل از خواب با معده خالی به همراه آب پرتقال یا ویتامین ث جوشان میل شود.

پرهیزات افراد مبتلا به کم خونی

 

• این افراد به هیچ عنوان نباید ترشیجات مصرف کنند.
• مصرف نکردن مواد غذایی که حاوی جوش شیرین هستند.
• مصرف نکردن فست فودهای بی کیفیت.
• نباید مواد غذایی حاوی آهن را با لبنیات مصرف کنند مثلا نباید کباب را با دوغ بخورند.
• حجامت غیر ضروری انجام نشود.
• ننوشیدن نوشیدنی هایی از قبیل نوشابه ، چایی ، قهوه و نسکافه

نکاتی که می تواند برای جذب بیشتر آهن از مواد غذایی می تواند مفید باشد

در زمان استفاده از داروهای مربوط به بیماری کم خونی به این نکته توجه داشته باشید که داروها در شرایط اسیدی می تواند بهتر جذب بدن شود در نتیجه بهتر است وقتی که معده خالی است دارو مصرف نشود.

بسیاری از افرادی که مکمل آهن مصرف می کنند ممکن است بعد از مصرف دچار مشکلات گوارشی و یا معده درد شوند. این افراد می توانند مکمل آهن را بعد از غذا و به همراه یک لیوان آب میوه(مثل آب پرتغال) میل کنند. همچنین توجه کنید که میل مکمل آهن به همراه ویتامین c می تواند باعث جذب سریع تر آهن در بدن شود.